Kompleksowe rozwiązania w obszarze informacji wizualnej integrują nierzadko różnego typu przekazy – od wskazówek dotyczących poruszania się po nieznanym terenie, po komunikaty mające pomóc w wykonaniu określonych czynności. Systemy informacyjne mogą ponadto wykorzystywać różnorodne media: oznakowanie w przestrzeni, nośniki drukowane i cyfrowe (drogowskazy, mapy, przewodniki).
Wymienione obszary są silnie zróżnicowane pod względem wykorzystania środków typograficznych oraz technologii reprodukcji. Wykazują jednak punkty zbieżne w kluczowych kwestiach dotyczących potrzeb, na jakie powinien odpowiadać krój pisma mogący znaleźć w nich zastosowanie. Schematy, wykresy, graficzne interfejsy użytkownika oraz oznakowanie w przestrzeni wymagają zachowania zarówno ekonomii składu, jak i wysokiej czytelności tekstu.
Mimo właściwego opracowania na poziomie makrotypograficznym, czytelność tekstu bywa obniżana przez charakterystykę formalną zastosowanego w nim kroju pisma. Prócz kwestii związanych z nieodpowiednim wykorzystaniem pisma – niedostosowaniem wielkości, rozświetlenia, grubości, czy kontrastu jasności lub kontrastu chromatycznego tekstu i tła – obniżenie czytelności może wynikać z nieodpowiedniego rysunku znaków.
Możliwie precyzyjny opis warunków odbioru jest w tym kontekście szczególnie istotny. Nie istnieje bowiem jeden zestaw cech zapewniających czytelność kroju pisma niezależnie od okoliczności, w jakich ma przebiegać lektura. Kluczową rolę w dostosowaniu kroju do danego sposobu użycia odgrywa szereg elementów, takich jak: proporcje znaków i świateł międzyliterowych, rytm, zróżnicowanie kształtów liter, szerokość apertur, grubość pisma, czy też zastosowane korekty optyczne.
Jako sposób odpowiedzi na kluczowe potrzeby związane z zapewnieniem czytelności komunikatów tekstowych, projektowanych jako składowe systemów informacji wizualnej, wybrano opracowanie rodziny krojów pisma. Projekt ma za zadanie spełniać wymagania różnorodnych obszarów implementacji, które wchodzą w skład rozbudowanych systemów informacyjnych. Szczególny nacisk położono na problemy dotyczące podnoszenia czytelności liter i słów, z uwzględnieniem aspektów sensorycznych procesu czytania oraz wpływu zmiennych środowiskowych i technologii reprodukcji na łatwość, z jaką rozpoznawane są kształty znaków.
Decyzje projektowe zostały oparte o analizę obecnego stanu wiedzy w zakresie czytelności pisma. Określono również możliwości i ograniczenia percepcji wzrokowej, które mogą dotyczyć odbiorców projektu. Wykonano także charakterystykę elementów składowych systemów informacji wizualnej, z uwzględnieniem warunków ich technicznej reprodukcji. Wyniki analiz oraz wiedza w obszarze czytelności zostały następnie przyjęte za podstawę dla kształtowania form znaków i poszczególnych parametrów kroju.​​​​​​​
Zaprojektowana rodzina krojów występuje w pięciu odmianach szerokości oraz sześciu odmianach grubości, w antykwie i w kursywie. Ponadto przygotowane zostały odmiany do składu tekstu w pozytywie i w negatywie, by zapewnić porównywalną grubość optyczną tekstów składanych na jasnym i na ciemnym tle. Łącznie na rodzinę składa się sto dwadzieścia odmian pisma.
Krój obsługuje szeroki zakres języków zapisywanych alfabetem łacińskim, w tym wszystkie języki europejskie, język wietnamski i większość języków afrykańskich. Wszystkie odmiany w ramach rodziny krojów obejmują również rozbudowany zestaw znaków niealfabetycznych – znaki matematyczne, znaki walut oraz zestawy strzałek.
Opracowana rodzina krojów ma za zadanie odpowiadać na konkretne potrzeby w zdefiniowanych obszarach użycia pisma. Celem jej powstania jest pomoc w rozwiązywaniu najczęściej występujących problemów, które mogą dotyczyć czytelności komunikatów tekstowych na poziomie kształtowania obrazów liter i słów. Środkiem do realizacji tego celu jest zestaw starannie skonstruowanych narzędzi, które mogą być wykorzystane zarówno do budowania prostych komunikatów, jak i złożonych struktur typograficznych.

Książka Czytelność krojów pisma w systemach informacji wizualnej oraz rodzina krojów pisma Site to elementy rozprawy doktorskiej, przygotowanej na Wydziale Grafiki i Komunikacji Wizualnej Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Autor: Robert Jarzec. Promotor: prof. dr hab. Krzysztof Kochnowicz. Recenzenci: dr hab. Ewa Satalecka, prof. PJATK, dr hab. Jacek Mrowczyk, prof. ASP w Katowicach.
Back to Top